महाराष्ट्रातील नाशिक जिल्ह्यातील वणी सप्तश्रृंगी देवीचे मंदिर हे सप्तश्रृंग पर्वतावर वसलेले एक प्रसिद्ध आणि पवित्र शक्तिपीठ आहे. सप्तश्रृंगी देवीला नाशिकची कुलदेवी मानले जाते आणि येथे दरवर्षी लाखो भाविक दर्शनासाठी येतात. माता सप्तश्रृंगी ही नऊ दुर्गांपैकी एक मानली जाते आणि तिचे नाव सप्तश्रृंग पर्वतावर असलेल्या सात शिखरांवरून पडले आहे.
मंदिराचा इतिहास आणि पौराणिक महत्त्व
सप्तश्रृंगी देवीचे मंदिर पुराणकालीन असून देवीला “महिषासुर मर्दिनी” म्हणून ओळखले जाते. असे मानले जाते की, देवीने येथे महिषासुर राक्षसाचा संहार केला आणि धर्माच्या रक्षणासाठी स्थायिक झाली. स्कंद पुराण आणि देवी भागवत पुराणात या देवीचा उल्लेख सापडतो. रामायण आणि महाभारतामध्ये देखील या शक्तिपीठाचे वर्णन आहे. महाभारतात पांडवांच्या वनवासाच्या काळात भीमाने देवीची आराधना केली होती.
मंदिराची वास्तुकला आणि वैशिष्ट्ये
सप्तश्रृंग पर्वत: मंदिर ४,६५७ फूट उंचीवर आहे आणि ५०० पायऱ्या चढून मंदिर गाठावे लागते.
स्वतः प्रकट झालेली मूर्ती (स्वयंभू मूर्ती): देवीची १८ हातांची १० फूट उंच मूर्ती असून ती डाव्या हातात विविध शस्त्रास्त्र आणि उजव्या हातात महिषासुर राक्षसाचा संहार करणारे अस्त्र धारण करते.
दररोज पूजाअर्चा आणि नवरात्री उत्सव: नवरात्रीच्या काळात येथे विशेष महापूजा, भजन आणि किर्तनाचे आयोजन केले जाते.
रज्जू मार्ग आणि डोंगराची सफर: भाविकांच्या सोयीसाठी येथे रज्जू मार्ग (रोपवे) आणि पालखीसुद्धा उपलब्ध आहे.
महत्त्वाचे सण आणि धार्मिक विधी
चैत्र आणि आश्विन नवरात्रोत्सव – देवीच्या दर्शनासाठी लाखो भाविक येतात आणि संपूर्ण मंदिर फुलांनी आणि दिव्यांनी सजवले जाते.
गुढीपाडवा आणि विजयादशमी – या दिवशी देवीची विशेष आरती आणि अभिषेक केला जातो.
श्रावण महिना आणि पौर्णिमा पूजाअर्चा – धार्मिक विधींना मोठे महत्त्व असते.
निष्कर्ष
वणी येथील सप्तश्रृंगी देवी मंदिर हे शक्ती आणि श्रद्धेचे पवित्र केंद्र आहे. निसर्गरम्य वातावरणात वसलेले हे मंदिर भाविकांना मानसिक शांती आणि आध्यात्मिक अनुभव देणारे स्थान आहे.
टीप:
तुम्हाला वरील माहिती मध्ये काही करेक्शन करण्याची गरज आहे असे वाटत असल्यास, आम्हाला nashikarinfo@gmail.com या ईमेल वर मेल करा. धन्यवाद.