नाशिक हे शहर केवळ धार्मिकच नव्हे तर संतांच्या कार्यामुळेही प्रसिद्ध आहे. गोदावरी नदीच्या पवित्र तीरावर, पंचवटी परिसरात अनेक साधू-संतांनी तपश्चर्या केली आणि समाजाला योग्य दिशा दिली. अशाच थोर संतांपैकी एक म्हणजे संत श्री देवमामलेदार यशवंत महाराज. त्यांच्या पुण्यस्मरणार्थ उभारलेले समाधी मंदिर, गोदाघाटावर वसलेलं असून, ते नाशिककरांसाठी श्रद्धेचं व आध्यात्मिकतेचं एक महत्त्वपूर्ण केंद्र आहे.
संत यशवंत महाराज – एक परिचय
संत यशवंत महाराज हे नाशिक जिल्ह्याच्या आध्यात्मिक परंपरेतील एक थोर संत होते. त्यांच्या जीवनात भक्ती, सेवा, सत्य, आणि प्रामाणिकपणा या गुणांचे अधिष्ठान होते. विशेष म्हणजे, त्यांचा जीवनकाल “मामलेदार” या प्रशासकीय पदावर असताना घडलेला असूनही, त्यांनी लोकसेवा, न्यायप्रियता आणि भक्तीपर जीवन जगले. त्यामुळेच त्यांना “देवमामलेदार” ही उपाधी मिळाली. त्यांनी समाजातील दु:खी, गरिब, उपेक्षित व्यक्तींना आधार दिला. त्यांनी रामनामाचा प्रचार केला आणि समाजात नैतिक मूल्यांची पुनर्स्थापना केली. त्यांचे जीवन म्हणजे एक प्रकारचं संयम, साधना, आणि समाजसेवेचं प्रतीक होतं.
समाधी मंदिराचा इतिहास
गोदाघाटावरील सर्वात उंच मंदिर हे श्री यशवंतराव महाराजांच आहे,महाराजांचा नाशिक येथे आपल्या निवास स्थानी सन 12 डिसेंबर 1887 साली मृत्यू झाला,या देवरुपी पुरुषाचं सर्व सामान्य जनतेला, नित्य दर्शन घडावं, या निमित्ताने नाशिककरांनी गोदावरी काठावर,रामकुंडाजवळ,त्यांचे समाधी मंदिर बांधले व त्या परिसराला “यशवंतराव महाराज पटांगण” असे नाव दिले, आधीचे जुने मंदिर 09-09-1969 च्या महापुरात वाहून गेले, आज जे मंदिर दिसते, ते सन 1969 नंतर बांधले गेले आहे, मंदिर हे एकावर-एक असे 4 मजली बांधले असून आणि त्यानंतर भव्य कळस बसवलेला आहे,नावाप्रमानेच महाराजांची कीर्ती,उंच गगनापर्यंत निरंतर जातं राहील असे त्यातून दर्शवण्यात आले आहे,
मंदिरात महाराजांची प्रसन्न मूर्ती आहे,दरवर्षी पावसाळ्यात गोदामाई महाराजांचे चरण स्पर्श करत असते, तर कधी आई होऊनी तिच्या पोटातही सामावून घेत असते.
समाधी मंदिराची रचना
समाधी मंदिर हे सुबक, शांत आणि पवित्र अशा वातावरणात वसलेलं आहे. गोदावरीच्या किनाऱ्यालगत असलेलं हे मंदिर भक्तांना आध्यात्मिक ऊर्जा आणि आत्मिक शांतता प्रदान करतं. मंदिरात संत यशवंत महाराजांची समाधी मध्यभागी आहे. समाधीभोवती सुंदर संगमरवरी रचना आहे. मंदिराच्या भिंतींवर संतांच्या उपदेशांचे शिलालेख कोरलेले आहेत. मंदिराचं परिसर स्वच्छ, हरित आणि शांत आहे, जिथे भक्त मनोभावे प्रार्थना करताना दिसतात.
धार्मिक विधी व उपासना
मंदिरात दररोज प्रभात आरती, मध्य आरती, व संध्याकाळची आरती केली जाते.
दर गुरुवारी, विशेषत: रामनाम सप्ताह आणि एकादशीच्या दिवशी, येथे अधिक भक्तगण जमतात.
श्रीराम जप, भजन-कीर्तन, व संतवाणीचे प्रवचन या गोष्टी नियमितपणे मंदिरात घडतात.
संत यशवंत महाराजांच्या जयंतीनिमित्त, वार्षिक उत्सव मोठ्या भक्तिभावाने साजरा केला जातो. या दिवशी संपूर्ण मंदिर फुलांनी सजवलं जातं आणि मोफत महाप्रसाद वाटप केलं जातं.
सामाजिक कार्य
संत यशवंत महाराजांच्या विचारांनुसार, मंदिर ट्रस्टद्वारे शैक्षणिक मदत, अन्नदान, आरोग्य शिबीर, यांसारख्या उपक्रम राबवले जातात. गरीब व गरजूंना मदतीचा हात देणं, हीच खऱ्या अर्थाने महाराजांच्या कार्याची सेवा समजली जाते.
पर्यटक व धार्मिक भाविकांसाठी महत्त्व
नाशिकमध्ये येणाऱ्या प्रत्येक भक्ताने पंचवटीतील गोदाघाटावर जाऊन या समाधी मंदिराला अवश्य भेट द्यावी. ही जागा एक अनोखी सकारात्मक ऊर्जा देणारी आहे. गंगा घाटावर बसून रामनाम जप करणं, समाधीसमोर ध्यान करणं – ही एक निराळीच अनुभूती देतात.
उपसंहार
संत श्री देवमामलेदार यशवंत महाराज समाधी मंदिर, गोदाघाट – नाशिक हे एक पवित्र, शांत आणि भक्तिपर स्थान आहे. या मंदिराच्या दर्शनाने केवळ मन:शांती मिळते असं नाही, तर संतांच्या जीवनातून प्रेरणा घेऊन आपणही समाजासाठी काही तरी चांगलं करावं, असा विचार निर्माण होतो.
टीप:
तुम्हाला वरील माहिती मध्ये काही करेक्शन करण्याची गरज आहे असे वाटत असल्यास, आम्हाला nashikarinfo@gmail.com या ईमेल वर मेल करा. धन्यवाद.